De hond en de jogger - kalmerende signalen

De hond en de jogger... een duo dat niet altijd zo gemakkelijk samengaat. De ene kan de andere niet altijd even goed appreciëren. Vandaar dat ik soms de vraag krijg van fervente lopers "wat moet ik doen als een hond me aanvalt?"
In de toekomst zal ik wel eens een stukje wijden aan hoe je kan vermijden dat je hond uitvalt naar joggers, maar dit blogje is speciaal voor alle lopers onder ons. Want is het niet verschrikkelijk om steeds angst te hebben als je een hond voorbijrent? Wat moet je doen als een hond je aanvalt? Hoe reageer je op een agressieve hond?

Hieronder tracht ik wat informatie te geven over "kalmerende signalen", zoals ze door Turid Rugaas werden beschreven. De signalen hebben tot doel om een conflict te vermijden, ver voordat het ontstaat. Ze zijn op die manier dus interessant voor iedereen en niet alleen voor lopers...


Leer de signalen herkennen

Onder het motto 'voorkomen is beter dan genezen' is het natuurlijk het meest handige als je de signalen van agressie leert herkennen. Hierover verscheen er al een stukje op deze blog, je kan het hier lezen.

Zend "kalmerende signalen" uit:

Bij honden zijn de volgende punten "kalmerende signalen", sommige daarvan kan je zelf doen om de hond te kalmeren:

1. het hoofd wegdraaien
2. de blik naar beneden slaan ipv recht aan te kijken
3. wegdraaien met de rug of zijkant naar iemand toe
4. de neus met de tong likken
5. bevriezen in een staande, zittende of liggende houding en zich volkomen passief opstellen
6. langzame bewegingen maken ipv snelle vb in het stappen
7. kwispelen ( witte vlag)
8. spelboog maken
9. gaan zitten of met de zijkant/rug naar je toe gaan zitten
10. gaan liggen met de buik op de grond
11. gapen
12. in een bocht (eromheen) lopen, dus niet recht op elkaar aflopen
13. snuffelen (met een beweging naar de grond, en de ogen volgen de beweging rondom hen)
14. opsplitsen, of je als derde persoon/hond fysiek tussen twee personen/honden in plaatsen
15. poot optillen
16. met de ogen knipperen
17. reactie overdracht of iets anders gaan doen
18. markeren
19. lachen
20. met de lippen smakken
21. een stomme kop trekken en puppygedrag vertonen
22. je kinderachtig gedragen, ook al ben je volwassen

Wanneer 'voorkomen' niet meer helpt...

Het kan natuurlijk altijd dat er geen duidelijke signalen zijn, of dat de situatie zo snel ontaardt dat je geen tijd meer hebt voor kalmerende signalen. In dat geval is het erg belangrijk om vooral niet in paniek te schieten. Roepen, schreeuwen, lopen, .... Al dat soort zaken helpt dus NIET. Blijf vooral rustig! Maak jezelf klein tot een balletje en bescherm met je handen je nek. Een normale hond zou hieruit moeten kunnen afleiden dat je je overgeeft.

Hoe kan je agressie herkennen?

Of we het wel of niet leuk vinden, we zullen moeten herkennen dat heel veel gedrag, dat we agressie noemen,  mededelingen van de hond aan ons zijn.  Honden happen, grauwen, grommen of bijten niet zonder oorzaak en die oorzaak kan variëren van angstgevoelens tot een zelfverzekerde uitdaging. Het is belangrijk dat je in een vroeg stadium de signalen herkent, die aangeven dat een hond zich ongemakkelijk voelt, of dat hij één of andere manier gespannen is (los van het feit of je er wel of niet op wilt reageren).  Op die manier kun je er voor zorgen, dat de hond niet nog dramatischer of gevaarlijker gedrag gaat vertonen.  Veel honden waarvan men tegen mij zei dat ze agresssief waren, gaven alleen maar heel duidelijke waarschuwingssignalen.  Jammer genoeg kunnen mensen de signalen die de hond uitzendt niet goed lezen.  Hoe frustrerend moet dat niet zijn voor de hond die dan niet anders kan dan zijn gedrag te laten escaleren om zijn boodschap duidelijk te maken!

Hier zijn enige specifieke aanwijzingen waaruit blijkt dat de gemoedstoestand van een hond die onder druk gezet wordt, verandert.  Van een ontspannen naar een andere gemoedstoestand.

Verandering in ademhaling.  Kenmerkend voor een hond die zich onzeker of bedreigd voelt of lastig gevallen wordt, is een verandering in de manier van ademhalen.  De ademhaling wordt trager, wordt zeer ondiep of wordt helemaal gestopt (niet ademen!).  Kijk naar de ribbenkast of naar de flanken van de hond. Een normaal ontspannen hond zie je zichtbaar ademen! Een hond die zijn bek sluit, al is het maar even, kan daarmee een waarschuwing geven.  De wijze van ademhalen kun je controleren door visuele waarneming, door de veranderingen te horen en door het waarnemen van de ademhaling van de hond met je handen (handig wanneer een hond heel dicht bij je staat en je heel moeilijk visueel de veranderingen in het ademen kunt zien).

Veranderingen in de snorharen.  Kijk op welke manier je hond in ontspannen toestand zijn snorharen houdt.  Een gespannen hond (angstig,verward, overrompeld) trekt zijn snorharen naar achter tegen zijn snuit.  Een hond die boos is of een andere hond uitdaagt brengt zijn snorharen naar voren.

Veranderingen in het bewegen van de kop en van de ogen.  Een ontspannen en zich prettig voelende hond beweegt zijn kop en ogen langzaam en rustig.  Hoe sneller de bewegingen van kop en ogen worden hoe angstiger de hond is en hoe meer hij in paniek raakt.  Dit kan snel escaleren tot een totaal bevriezen van elke beweging, met de kop en de ogen een beetje of duidelijk  weggedraaid van datgene dat de hond ongerust maakt.  Aan de andere kant heb je de hond die heel stil wordt en naar iets gaat staren met de oren stijf rechtop (denk aan “doelgericht”) Zijn mogelijke agressie en roofgedrag neemt toe, terwijl hij zijn lichaam stil houdt maar het richt naar het doel.  Een minder dramatische verandering – maar wel een heel belangrijke - van de kop en van de ogen: de hond kijkt weg of draait zijn kop weg van een persoon of van een andere hond; een dergelijke hond vermijdt actief een confrontatie.

Verstarren.Een overdonderde hond kan letterlijk verstarren – geen beweging, het gehele lichaam teruggetrokken en laag en/of weggedraaid van de bedreiging.  Het gevaar van honden die verstarren is, dat wanneer ze verder onder druk komen te staan ze plotseling uitvallen of vluchten.  Denk niet dat een verstarde hond, een hond is die alles blij accepteert.  Een vergissing die vaak gemaakt wordt en die leidt tot de opmerking:  “hij viel aan zonder waarschuwing”.  Een hond die accepteert wat er gebeurt beweegt zijn lichaam, kop en ogen normaal.  Een hond die geconfronteerd wordt met een onplezierige gebeurtenis verstart vaak wanneer hij niet kan ontsnappen.  Op dat moment neemt de interne spanning toe met als resultaat het verstarren.  Wanneer de interne spanning tot een ondraaglijke hoogte stijgt, barst de hond uit in een of ander dramatisch gedrag.

Verandering in de vorm en uitdrukking van de ogen.  Wanneer hij heel angstig is zal de hond wegkijken van de oorzaak van zijn problemen of opzij kijken.  Wanneer de hond werkelijk gestrest is, worden zijn pupillen aanzienlijk groter.  Deze verandering wordt veroorzaakt door interne veranderingen als gevolg van het in een stroomversnelling raken van stresshormonen (datgene wat een hond voorbereidt op vluchten of vechten).  Honden zijn ongelooflijk veelzeggend met hun ogen en gezichtspieren – aandacht voor kleine veranderingen kan lonend zijn voor iedereen die een hond probeert te begrijpen.

Veranderingen in de lippen.  Kijk hoe de hond er uitziet wanneer hij ontspannen is. Let er daarbij speciaal op hoe hij zijn bek en lippen houdt. Staan de lippen strak? Zijn ze naar achteren of naar voren getrokken? Hijgt de hond? Spanning rond de lippen en bek wijst op een probleem. Hoe angstiger een hond is, hoe meer zijn lippen naar achteren getrokken zijn. Wanneer een hond geïrriteerd of boos wordt, verstrakken de lippen en worden de hoeken naar voren getrokken. Je kunt zelfs een “rimpeling” van de aanhechtingsplek van de snorharen zien, waardoor de bek van de hond een “gezwollen” uitdrukking krijgt die voorafgaat aan een feitelijke snauw.

Toename van de spierspanning.  Wanneer de emotionele toestand van de hond verandert zal ook de spanning in heel zijn lichaam veranderen.  Maak niet de vergissing om kalmte als “in orde!”, te beschouwen.  Soms kan een dramatische verandering te zien zijn in de poten van de hond.  Let op opeengeklemde tenen, iets wat ik vaak zie wanneer de angst en bezorgdheid van een hond toeneemt. Honden die vol zelfvertrouwen en uitdagend zijn en geïrriteerd of boos worden, zetten hun “tenen”omhoog.  Terwijl honden die bang zijn hun tenen plat op de grond zetten of ze spreiden, ter voorbereiding om weg te rennen (als ze kunnen).  Schenk natuurlijk ook aandacht aan de mate van spierspanning van het hele hondenlichaam.

Totale veranderingen in de lichaamshouding. Kijk naar de totale “stand” van het lichaam van de hond. Kalm en ontspannen ziet de hond er evenwichtig uit.  Het lichaam is noch naar voren noch naar beneden of zijwaarts gericht.  Bij angst is de reactie: de hond wijkt terug, draait schuin weg van het probleem, kan zelfs zijn hele lichaam  veelzeggend wegdraaien, terwijl hij zich stil houdt.  Een dergelijke hond probeert een confrontatie te vermijden en hoopt te ontsnappen uit deze situatie.  In een situatie waarin de hond opgewonden/vol zelfvertrouwen/uitdagend is, is de reactie:  het lichaam van de hond wijkt naar voren, gaat van af naar zit of van zit naar staan.  De gehele lichaamshouding is gericht naar een persoon of een andere hond.  Vriendelijk gebaar – de hond komt dichterbij met duidelijke kronkelingen in zijn lichaam, nek en staart, zelfs met heel veel gekwispel en biedt zijn zijkant aan.

Door Suzanne Clothier
Vertaling door Jan Tholhuijsen

Meer artikelen kan je lezen op www.suzanneclothier.com

Hoe begroet je een hond?

Af en toe zie je eens een cartoon die werkelijk iets nuttig bijbrengt. Onderstaande tekening zou door iedereen goed bekeken moeten worden. Er worden immers erg vaak fouten gemaakt bij het begroeten van een hond. Zeker bij vreemde honden dien je de correcte omgangsregels te respecteren: laat een hond eerst op zijn gemak snuffelen aan jou, nadien kan je hem rustig over zijn rug of de zijkant van zijn hoofd strelen.

Streel een onbekende hond nooit op de bovenkant van zijn hoofd, ga er ook nooit over leunen en neem vooral zijn hoofd niet vast.... Dergelijke zaken kunnen voor een hond erg onaangenaam zijn en wanneer hij je niet kent, zal hij dit niet zo gemakkelijk accepteren. De hond kan zich door dit soort contacten erg angstig of ongemakkelijk worden en hij kan dan gaan reageren met grommen of zelfs happen en bijten. 

Helaas wordt dit gedrag dan te snel gelabeld als "dit is wel een erg agressieve hond" of erger nog "wat een asociale hond". Niets is echter minder waar, de hond toont alleen maar dat jij wel erg onbeleefd bent: je gaat een volslagen vreemde toch ook niet even omhelzen? 

Soorten agressie

Wanneer een hond gromt of zijn tanden toont, wordt al snel gezegd "die hond is gevaarlijk, hij is agressief". Men gaat er te snel van uit dat de agressie het gevolg is van een "dominante hond".  Er zijn echter veel verschillende soorten agressie, in dit blogje geef ik een kort overzicht.

Agressie en hiërarchie

Hoewel het zeker niet altijd het geval is, kan agressie wel voortkomen uit onduidelijkheden in de hiërarchie. Wanneer het voor je hond niet echt duidelijk is wie de baas is, kan hij zich al snel gaan profileren als een erg opstandige hond: hij gaat grommen wanneer je aan zijn eten komt, wanneer je zijn speeltje probeert te nemen, wanneer je te dicht in de buurt komt,... Beetje bij beetje wordt je hond de baas in huis. Dit gedrag kan uit de hand lopen wanneer je hem bestraft voor gedrag dat hij in zijn ogen wel mag stellen. Dan kan hij gaan bijten...

In dit geval is het erg belangrijk om je leiderschap terug te gaan opeisen. Negeren kan hierin een handige tool zijn, gezien het ongevaarlijk is en je status van rangoverste bevestigt.

Territoriale agressie

Bij territoriale agressie verdedigt een hond zijn territorium. Denk maar aan de hond die zijn terrein verdedigt tegen de postbode. Deze vorm van agressie komt vaak voor. Het stelt zich enkel op de hond zijn eigen gebied (dit kan de tuin of het huis zijn, maar bvb. ook zijn eigen mand). De agressie stopt dan ook onmiddellijk als de hond zijn territorium verlaat.

Angstagressie

Een bange hond zal altijd signalen geven naar de mens toe: hij zal proberen vluchten of indien dat niet lukt zal hij zijn oren naar achter doen, tanden tonen en staart tussen de poten doen. Wie dus een beetje oplet, haalt een bange hond er zo uit. Helaas luisteren wij mensen niet altijd naar de signalen van onze hond. Zo komt het bvb. geregeld voor dat kleine kinderen de hond blijven achtervolgen, hoewel hij toont dat hij dit niet leuk vindt. Wanneer de hond dan in een hoekje wordt geduwd en geen vluchtroute meer heeft, kan hij gaan aanvallen: meestal zal hij in de lucht happen en niet effectief bijten.

Bij angstagressie kan er een leerproces optreden: de bange hond leert dat het lastige gedrag van de mens stopt zodra hij gromt en hapt. De volgende keer zal hij dus sneller op deze manier reageren.

Redirectie agressie

Dit soort agressie is "het wegvloeien van agressie richting een derde partij". Kenmerkend is dat deze agressie binnen de hiërarchie altijd van hoog naar laag gaat. Concreet betekent het dat de hond zich afreageert op iets of iemand die in zijn ogen lager dan hem staat. Voorbeeld: de hond reageert zich af op de kat omdat hij niet bij de postbode kan.

Andere soorten

Naast deze vormen van agressie zijn er nog een aantal andere soorten: agressie voortkomend uit pijn, agressie van een moederhond die haar puppy's verdedigt,...


Als je merkt dat je hond agressief gedrag vertoont, is het altijd slim om er professionele hulp van een hondengedragstherapeut bij te halen. Ook het volgen van een gehoorzaamheidscursus bij een hondenschool kan je vooruit helpen.

Is chocolade echt gevaarlijk voor je hond?

Nu Pasen voor de deur staat en de klokken lekkere chocolade eitjes in de tuin zullen strooien, is het een goed moment voor een blogje over honden en chocolade.

In chocolade zit een grote hoeveelheid van de stof Theobromine, deze is giftig voor de hond. Theobromine geeft een stimulatie van het centraal zenuwstelsel en de hartspier. De dood kan optreden 18 tot 24 uur na het innemen van de stof. Er is geen tegengif.
De hond zet de stof Theobromine veel minder snel om en scheidt ze ook minder snel uit dan de mens. Houdt er dus rekening mee dat uw hond veel minder chocolade kan verdragen dan u zelf kunt. Een dosis van 100 - 250 mg theobromine/kg lichaamsgewicht kan een dodelijke dosis zijn. Voor een hond van 10 kg komt dit overeen met 450 gram melkchocolade of 60 gram pure chocolade (ong. 6 kleine paaseitjes).

Welke symptomen kunnen zich voordoen?

Na 2 à 4 uur:
onrustig zijn
braken
urineverlies
diarree
....

Enkele uren later:
hartritmestoornissen
spierstijfheid
convulsies
coma
...


Wat als je hond toch per ongeluk chocolade heeft binnengekregen?

Als uw hond chocolade heeft gegeten, is er niet meteen een reden tot paniek. Als er geen symptomen zijn en de inname is recent (binnen de 2 uur) is het raadzaam om hem te laten braken en neem uit voorzorg best contact op met uw dierenarts.

Zie je symptomen of is de inname langer dan 2 uren geleden? Neem dan meteen contact op met je dierenarts. Een behandeling met actieve kool is dan aangewezen.

Conclusie: chocolade is geen voedingsmiddel voor de hond, dus geef het nooit bewust aan uw hond. Let er ook op dat je kinderen niet stiekem hun eitjes willen delen met de hond!

Bron: www.poisoncentre.be 

Hoe kies ik de juiste hond?

Je droomt al enige tijd van gezinsuitbreiding (hondgewijs althans) en je wilt het van de eerste keer goed aanpakken? Dan zijn er toch een aantal vragen die je jezelf moet stellen.

Asielhond of puppy?
Red je een schat uit het asiel en schenk je hem een tweede leven? Of kies je voor een schattige puppy? Dit is misschien de eerste vraag die je jezelf dient te stellen. Kiezen voor een asielhond beperkt immers ook direct je keuzen. Wanneer je kiest voor een pup heb je in principe een ruimere keuze. Toch is het redden van een asielhond zeker het overwegen waard: je schenkt immers een tweede leven aan een vergeten hondje.
Kies je voor een asielhond dan is het wel belangrijk om in je achterhoofd te houden dat er sprake kan zijn van trauma's of gedragsproblemen.

Grootte
Eenmaal je keuze gemaakt voor asielhond of pup dien je te overwegen welke grootte van hond jij aankan. De kleinere rassen tot 10kg (zoals chichuahua's) kan je overal houden en zijn bvb. geschikt voor een appartement. Middelgrote rassen tot 25 kg vereisen dan weer wat meer ruimte. En dan zijn er natuurlijk nog de grote rassen (tot 45 kg) en de 'reuzenrassen' tot 90 kg. Deze rassen kies je best enkel wanneer je een grote tuin hebt en bereid bent om veel aan sport te doen.

Karakter
Er zijn vandaag de dag veel boeken op de markt die je wat kunnen vertellen over het karakter van de hond die je in gedachten hebt. Daarnaast is er ook het internet als enorme bron van informatie. Het is heel erg belangrijk om deze informatie niet in de wind te slaan. Als er over een ras gezegd wordt dat het een koppig ras is, dan klopt deze informatie. Stel jezelf een aantal vragen: wil ik een rustige hond? wil ik een sportieve hond? wil ik een gemakkelijke hond? En lees de informatie die je vindt aandachtig en wees eerlijk tegen jezelf. Hou in gedachten dat niet alle rassen hetzelfde zijn en dat ze niet allemaal op dezelfde manier kunnen worden opgevoed.

Vacht
Onder de honden zijn er verschillende vachttypes (langhaar, korthaar, gladhaar,...). De verschillende vachttypes vereisen niet allemaal dezelfde verzorging. Honden met lang haar dien je elke dag te borstelen. De haartjes van kortharige honden kunnen dan weer een problematisch effect hebben op je interieur. Sommige andere rassen moeten geregeld naar het kapsalon. Vraag jezelf dus af hoeveel tijd en geld je wenst te besteden aan de verzorging van je hond.

Leefomgeving en gebruik van de hond
Vraag jezelf af: wat kan jij de hond bieden? Woon je op een appartement, kies dan niet voor een groot hondenras. Ga je niet graag gaan wandelen, kies dan niet voor een sportief ras. Er zijn verschillende typen hondenrassen: er zijn gezelschapshonden, waakhonden, terriërs, jachthonden,... Elk type hond was aanvankelijk voor een ander 'doel' bedoeld. Je dient jezelf dus ook te vragen waarvoor de hond bedoeld is: een maltezer is bijvoorbeeld niet echt je ideale waakhond.
Kijk ook naar je eigen leefomgeving: heb je bvb. kleine kinderen dan is het niet altijd slim om voor de allerkleinste rassen te kiezen, deze honden zijn immers erg kwetsbaar.


Met deze tips hebben jullie hopelijk al een goede basis om na te denken over die gezinsuitbreiding. Als hondengedragstherapeut bied ik hierin ook mijn diensten aan. Ik kan je helpen bij de keuze van een nieuwe hond. Wanneer je hiervoor een beroep doet op me, dan maken we een eerste afspraak. In dit gesprek overloop ik samen met jou een hele vragenlijst en denken we samen na over wat nu de beste hond is voor jou. Na afloop ontvang je thuis een overzicht met de meest 'geschikte' rassen voor jou. Indien gewenst, ga ik samen met jou op zoek naar je nieuwe hond. Ik vergezel je dan bij je bezoeken aan het asiel of de fokker.

Voor meer info kan je kijken op www.uwhonddebaas.be

Hoe werd ik een hondengedragstherapeut?

Soms vragen mensen me: hoe ben je er eigenlijk toe gekomen om een cursus hondengedragstherapie te gaan volgen?

Het antwoord is eigenlijk heel simpel: ik was mijn hond niet de baas!

Vier jaar geleden kreeg ik een schat van een pup cadeau. Een mooie abrikozenkleurige Amerikaanse Cocker Spaniël. We noemden hem Saiko en hij werd verwelkomd in ons gezin. Hij had direct mijn hart gestolen, ik was instant verliefd. Al snel bleek echter dat de kleine rakker niet alleen mijn hart stal, maar ook mijn kousen, mijn schoenen, het eten, ... En toch kon hij in mijn ogen nooit iets verkeerd doen: hij keek me dan aan met diepbedroefde ogen en ik was ervan overtuigd dat hij zich daadwerkelijk schuldig voelde over wat hij had gedaan. Dus gaf ik hem een knuffel en gingen we verder met de orde van de dag.

Maar die kleine pup werd groot en het werd snel pijnlijk duidelijk dat een Amerikaanse Cocker een torenhoog uithoudingsvermogen heeft. Wat eens zo schattig was, was nu al lang niet meer grappig. Het was niet leuk meer om steeds je sokken te moeten terugzoeken. Het was niet grappig om het vuilnis steeds opnieuw terug in de vuilniszak te moeten steken.

Saiko was, met zijn één jaar, de puppyfase al lang voorbij dus ik had geen excuses meer: dit moest gedaan zijn! Dus ging ik op zoek naar een oplossing: ik begon boeken te verslinden over puppies (veel te laat natuurlijk) en alles wat je maar kan bedenken over gedragsproblemen. Ik kocht boeken van Cesar Millan, Inge Pauwels, Hilde Quisquater en verslond ze één voor één. Maar mijn honger naar kennis bleef bestaan en ik zocht naar informatie over opleidingen tot hondengedragstherapeut. Het was beslist: ik word hondengedragstherapeut!

Een tweetal jaar geleden startte ik met de opleiding hondengedragstherapeut bij Inge Pauwels. Ik leerde er vanalles over gedragsproblemen en het gedrag van de hond. Eindelijk werd alles duidelijk en werd ik mijn hond de baas! Ik leerde begrijpen wat ik fout deed en hoe ik het kon aanpakken en ik leerde bovendien hoe ik dit alles kon uitleggen aan andere mensen.

Saiko is ondertussen een lieve, brave en zelfs gehoorzame hond geworden en we leven weer met z'n allen in harmonie samen. Ik werd ondertussen ook hondengedragstherapeut en startte mijn eigen zaak: Future Dogs - Uw hond de baas. De ervaring die ik opdeed met mijn eigen hond en de opleiding hondengedragstherapeut die ik gevolgd heb, zorgen ervoor dat geen enkel (gedrags)probleem te moeilijk is voor mij om aan te pakken!